علی قرطاسی

مطالعه تطبیقی خطوط ملل

چکیده :

هر گامی برای شناخت یک حوزه علمی و هنری راه را برای جستجوهای بیشتر هموار ساخته و پروسه توسعه علمی را به پیش می برد ,اغلب علوم و هنرها برای شناخت و معرفی بیشتر خود ناگزیر به تطبیق و بررسی تمایزها و تشابها با هم هستند که در ورای همین رویه تطبیقی به اپیستمه و معرفت مضاعفی نسبت به خود و دیگری دست می یابند

موضوعی که درادبیات و هنرهای بومی مشهود است کمبود کلاسه بندی و ساختارمندی در آنهاست مخصوصا از لحاظ ادبیات نظری و تبیینات فلسفی که همین دلیل موجب شده پژوهشهای استاندارد و مطابق معیارهای اکادمیک جهانی هم در این حوزه کمتر شود . علاوه بر این در گستره مطالعات هنر و زیباشناسی در مجموع کمبود روشهای تحقیق با اضافه کردن مخاطرات نسبیت ذاتی خلاقیت وآفرینشهای هنری، مزید بر علت شده در مقایسه با سایر علوم پژوهش در خوری در این حوزه صورت نگرفته باشد و متخصصان شیوه های تحقیق نیز به خاطر عدم شناخت وافی از این حوزه نتوانسته اند به ابزار لازم برای امر پژوهش علمی در آن دست یابند از این رو تعریف یک حوزه معیارین برای چنین پروسه ای هم کاری سترگ و سخت بوده و هم می تواند در تعالی و توسعه آن نقش اساسی داشته باشد .در این نوشتار تلاش بر این خواهد بود که با مقایسه نوع خوشنویسی ملل به شیوه تطبیقی به اشتراکات و نقاوتهای آنها با بهره گیری از تکنیکهای کمی و کیفی خواهیم پرداخت . تا از ورای آنها به آن گونه ریخت شناسی فرهنگیی ملل دست یابیم که با آگاهی به اشتراکات و تفاتها گامی در تعامل انسانی تر و نزدیکی ملل برداریم .

خط و خوشنویسی از این جهت دارای اهمیت بیشتری در این اپیستمولوژی فرهنگی می تواند باشد که به تمام از انتزاع جمعی _تاریخی به قراردادی هنجارین تبدیل شده که در آن ما به ازای عینی مستقیم وجود ندارد . اگرچه خطوط اولیه در پیدایش خود از شکل و شمایل عینی تبعیت کرده ( هیرگلیف_ خط تصویری) اما به مرور سمبلها جای علایم و تصاویر عینی را گرفته و خود هویتی مستقل از تصویر یافته است . از این رو می توان با تحلیل نشانه شناسی فرم حروف و کلمات به ساختار روانی _ مفهومی نهفته در آن پی برد (که در قسمت روانشناسی خط می توان به آن پرداخت ). و این مقوله کمی متفاوت از نقاشی و مجسمه سازی می تواند باشد . چرا که نقاشی ،عکاسی و مجسمه سازی می توانند بر گرفته از طبیعت و اشیا و به نوعی کپی (در منظر رئالیستی) از آنها باشد یا درصدی از صورتهای انتزاعی -تلفیقی هم به خود بگیرند جایی که در انتزاعی ترین نقاشیها مصداقهایی از طبیعت و اشیای پیرامون در آنها می توان دید -.اما سمبلهای انتزاعی در قالب خوشنویسی می تواند به عنوان بکر ترین و بی واسطه ترین و البته صادق ترین جامعه آماری برای محقق باشد در ریخت شناسی فرهنگی و مهمتر از این که دامنه تغییرات در این فرایند بسیار ناچیز بوده و می تواند ارزش تحلیل تاریخی بیشتری حتا از خود متون تاریخی داشته باشد . به هر ترتیب متون تاریخی و اسناد به درجاتی می تواند تابعی از سلطه قدرت حاکمه یا نیروهای اثرگذار دیگری باشد اما شمایل حروف آثاری بی بدیل و جامعه آماری نسبتا ثابت صادق و قابل دسترس هستند که اعتبار پایایی و روایی [۱] آن را هم قواعد و مبانی هنرهای تجسمی تضمین می کند وهم اصول تحلیلهای کیفی و کمی . از این باب هر دو متریال لازم برای امر تحقیق در این مقوله موجود است . با چنین پیش فرض هایی می توان به روانشناسی خط در گستره عام فرهنگ ملل پرداخت و مطالعه تطبیقی آنها برای ریخت شناسی فرهنگی و اجتماعی .همچنین با این شیوه می توان به روانشناسی شخصی از طریق مطالعه دستخط به صورت علمی پرداخت. و قابل کتمان نیست که تمام هم و غم نگارنده تاکید به گنجینه نهفته در باطن خوشنویسی است که شاهکار تمدن بشری است و مراد ما آن نوع از خطوطی است که از چنبره کاربرد خارج و به هنری قاِیم به ذات تبدیل شده است . و در جای جای این مکتوب تلاش شده که در بوته تطبیق خطوط بتوانیم هم به مبانی علمی خوشنویسی بپردازیم و هم به شیوه های تحقیق در این حوزه.

در بین ملل انگشت شمار کشورهایی داریم که دارای خط و زبان مجزا داشته باشند یا بهتر است گفته شود که توانسته باشند آنها را حفظ کنند . و از آن مهمتر مقصود ما آن مللی است که خط آنها توانسته باشد خود را به عنوان یک هنر به جهانیان معرفی کنند .و در انتخاب برای تحلیل خطی مورد نظر است که به فونت رسمی و اداری آن کشور معروف باشد . در این مرحله انتخابی کار دشواری نخواهیم داشت و عمدتا این خصلت در خطوط شرقی قابل مشاهده است . عمده کشورهای غربی و آمریکایی با الفبای لاتین همه در یک گروهبندی خلاصه می شوند و در گروه دیگر خطوط چینی و ژاپنی با همسایگان اقماری خود ماننده کره ای در یک گروه و حوزه ادبیات عرب با الگوهای خطی ایرانی در گروهبندی دیگر و خط ایرانی نستعلیق نیز در گروه دیگر .

در روند تحلیل تلاش خواهد شد به ابعاد انتزاعی و بصری خطوط پرداخته و آنها را در بوته قواعد هنرهای تجسمی و تحلیلهای روانشناختی فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار دهیم و از طرف دیگر میزان ارتباط آنها با سایر هنرها ازجمله موسیقی ، نقاشی و گرافیک به عنوان هنرهای عام ،به همگرایی و همپوشانی فرمی و محتوایی بین آنها خواهیم پرداخت که خود همین امر می تواند ما را به تحلیل ابعاد مختلف ساختار فرهنگی و اجتماعی ملل مخصوصا در زمان تکوین و تبیین خط رسمی آنها رهنمون شوند .

[۱] Reliability and Validity

رزومه:

تاریخ تولد ۱۳۵۲
ملیت ایرانی (سوئد)

تحصیلات

جامعه شناسی . پژوهش علوم اجتماعی .مطالعات فرهنگی
فعال حوزه خوشنویسی ،نقاشی ،تاتر، نقد جامعه ،فرهنگ و هنر

داور و برگزیده جشنواره های مختلف هنری ملی و بین المللی

جشنواره جهان اسلام ۱
جشنواره جهان اسلام ۲
جشنواره اساتید بزرگ نستعلیق ایران
جشنواره بین المللی غدیر
برگزیده چندین دوره جشنواره کشوری دانشجویی
مخترع برتر سالهای ۲۰۱۶/۲۰۱۷ سوِیِد و اروپا در بخش شیمی /صنعت
قهرمان و نایب قهرمان جام جهانی فوتبال هنرمندان

نمایشگاهها

تعداد ۹ نمایشگاه انفردای داخلی و چندین نمایشگاه گروهی
نمایشگاههای مختلف خارج از ایران :
تعداد ۶ نمایشگاه در استکهلم سوید . ۳ نمایشگاه در اپسالا . و یک نمایشگاه در گوتنبرگ.
استونی . دانمارک . نروژو…

سخنرانی ها

دانشگاه ادبیات و هنر استونی . نستعلیق زیبا ترین هندسه انتزاعی
مدبریاراسکولان اپسالا : ارزشهای گرافیکی نستعلیق ایران
آ.ب. اف استکهلم : موسیقی نستعلیق
آ.ب. اف استکهلم: فمنیسم ابزار کنترل سرمایه بر زنان
آ.ب. اف استکهلم: فمنیسم شعاری برای استیلای مدرن بر زن

کتابهای در دست چاپ

قزلباش خط: شرح حال خوشنویس یاغی دربار
موسیقی نستعلیق : مطالعه تطبیقی نستعلیق و موسیقی
اقوام نمایشی : برگرفته از پایاننامه ارشد در بازنمایی اقوام در شبکه ۳ سیما